"Iedereen kan thuis zelf opnames maken die al heel goed klinken". Dat hoor je de laatste jaren heel vaak zeggen. Je hebt niet meer nodig dan een laptop met een DAW, een eenvoudige audio interface en een budgetmicrofoon om muziek te kunnen maken. Software zoals Logic X of Ableton maken het opnemen en mixen van muziek ook erg intuïtief en iedereen kan op YouTube duizenden filmpjes zien van iemand die uitlegt welke kabel je waar moet inpluggen of waarvoor een compressor dient. Iedereen met een beetje tijd kan er aan beginnen en zal zo maar zijn eerste audio of midi opname kunnen maken in zijn zelfverklaarde homestudio. Dezelfde dag staat jouw hit nog op alle mogelijke streamingdiensten via een toegankelijk distributieplatform zoals Tunecore of Distrokid. Het is eenvoudiger dan het invullen van een belastingsbrief. Het is ook een onomkeerbare revolutie geweest binnen de audio-industrie waaraan iedereen zich nog steeds probeert aan te passen. Het heeft ook ontzettend veel mogelijkheden geopend voor mensen met een klein budget die toch hun creativiteit kwijt willen in het maken van muziek. Het heeft eveneens voor velen de intresse aangewakkerd om er verder in te gaan en om beter te worden in het proces van het opnemen, mixen en zelfs masteren van muziek.
De vraag rijst dan ook onvermijdelijk: "Wat is de rol en het nut vandaag dan nog van opnamestudio's?" En een bijhorend argument: "Wij kunnen dat niet betalen". Ik wil hier even mijn (bescheiden) mening over kwijt. omdat ik merk dat hier misvattingen over bestaan waardoor bands en muzikanten soms kansen laten liggen. Ik wil enkele argumenten aanreiken die een licht moeten werpen op de voordelen van werken in een professionele omgeving.
Ten eerste is er de know how van de producers en engineers. Weten waar je mee bezig bent, wat je best wel en niet doet in verschillende omstandigheden is cruciaal om een goede opname te kunnen afleveren. Het kost nu eenmaal tijd om te leren hoe je muziek goed kan capteren, hoe je microfoons plaatst , welke microfoons je kiest, hoe je de compressor instelt voor een kickdrum en hoe voor een vocal, hoe je alles goed in balans brengt, hoe je frequenties van instrumenten uit elkaars vaarwater houdt, hoe je een nummer helemaal radioklaar kan maken of kan masteren voor verschillende dragers zoals een plaat of een CD,... Ook al ben je getalenteerd, het is een leerproces van jaren dat je alleen door het veel te doen onder de knie kan krijgen. Die ervaring kun je letterlijk terug horen in de muziek die door professionele mensen is opgenomen en bewerkt. Die ervaring en kennis is er in overvloed. Dus waarom zou je hier niet van profiteren?
Ten tweede is er het materiaal. Je bent ongetwijfeld blij als je je eerste microfoon kan unboxen. Het heeft waarschijnlijk wel wat geld gekost en hij staat zeker ook prachtig in je ruimte. Ook je audio-interface geeft je homestudio meteen een semi-professionele look en voor weinig geld heb je tegenwoordig al een behoorlijk goede interface. Je zet je apparatuur naast je laptop en de wereld van de audio recording ligt aan je voeten (ik ken het gevoel). Toch komt na een tijdje ook het gevoel dat jouw microfoon niet voor alle opnames geschikt is. Misschien klinkt je akoestische gitaar wel top, maar is je stem toch wat aan de 'schelle' kant. Of je bent wel tevreden van je twee-kanaals audio interface, maar plots heb je drie kanalen nodig en die heb je niet, dus moet je compromissen gaan sluiten. Hier start het GAS of Gear Acquisition Syndrome, waarbij muzikanten meer en beter materiaal beginnen te verzamelen. Dit kost hen handen vol geld. Een professionele microfoon kost al snel duizend euro. Een compressor heb je natuurlijk ook nodig, en een goede preamp voor je microfoons. Een analoge studiomixer, voor wie echte knoppen wil, kost allicht nog meer. Het stopt eigenlijk nooit, want je hebt altijd iets niet wat je wel zou 'moeten' hebben. Ik vraag me dan ook af of je thuis niet beter bij de basis blijft (ten minste als je niet de grootste budgetten ter beschikking hebt, anders doe je maar natuurlijk)? Demo's, bijvoorbeeld, kun je zeker thuis opnemen , zodat je als muzikant een idee krijgt van hoe alles moet gaan klinken. Maar als je zoveel tijd in je muziek hebt gestopt wil je toch ook naar buiten komen met een opname die je muziek eer aandoet? Je zal helaas al snel erg beperkt zijn in je eigen materiaal als je je eigen band wil gaan opnemen thuis. Neem diezelfde band mee naar een opnamestudio voor enkele uren of voor een dag. Daar staan tientallen high-end microfoons, talloze outboard gear zoals compressors, equalizers, preamps,... ter waarde van een bedrag dat je niet eens wil beginnen uitrekenen. Misschien is er wel een vleugelpiano of hammond orgel aanwezig, en uiteraard is er een analoge mengtafel met bijhorende monitors die de audio tot in de kleinste details kunnen weergeven. Het materiaal is er, en leuker nog: Je kan er gewoon gebruik van maken.
Ten derde is er de 'ruimte'. Een opnamestudio is doorgaans een akoestisch tot in de perfectie gebouwde ruimte. Het maakt niet uit hoeveel schuimplaten of houtblokjes je thuis tegen de muur hangt: als je de ruimte niet hebt, heb je de klank niet. Dit wordt vaak erg onderschat. Opnemen in een ruimte die daarvoor speciaal dient resulteert in veel betere kwaliteit van je opnames. Dit is niet na te bootsen op je zolderkamer of in je garage. Je moet al goed weten waar je mee bezig bent, wil je je eigen ruimte correct gaan behandelen met foam, basstraps en diffusers. Een opnamestudio beschikt doorgaans over verschillende booths en is ook simpelweg groter dan een homestudio, en die ruimte heb je nodig wil je je opnames naar een hoger niveau tillen.
Ten slotte is er de prijs. Misschien wel het belangrijkste argument, en dat begrijp ik ook maar al te goed. Bands die een demo, een EP of zelfs een album willen opnemen hebben al vaak het idee dat hen dat duizenden euro's zal kosten. En hoewel dit mogelijk is in sommige situaties, hoeft dit zeker niet altijd het geval te zijn! Hoor maar eens rond wat te prijs per uur is om op te nemen in een studio. Je moet dit enkel vermenigvuldigen met het aantal uren dat je denkt nodig te hebben en rekening te houden met de btw. Misschien ben je wel aangenaam verrast? Met de kostprijs van één microfoon, kun je al gemakkelijk enkele uren studiotijd kopen. En dan heb je talloze microfoons ter beschikking, maar ook de ruimte, de tafel, de 'gear' en de know-how van een audio engineer of producer. Voor de prijs van één microfoon... Het kan ook zijn dat je toch liever dingen zelf opneemt, zeker als je veel met midi-instrumenten en samples werkt. Dan kun je nog steeds de mixing en mastering uit handen geven. De kostprijs hiervan is doorgaans heel transparant en zo heb je toch de luxe van het mixen en/of masteren door een professional binnen het genre dat jij verkiest. Verdient je band af en toe wat geld met op te treden? Reken eens uit hoeveel optredens je moet doen om, pakweg, acht uur studiotijd te kopen? Het is volgens mij vaak eerder een psychologische barrière, dan een financiële. "Zijn we wel goed genoeg om in de studio te kruipen (natuurlijk zijn jullie dat)?" "Gaat dit niet handenvol geld kosten (waarom spreek je geen vaste prijs af, of reken je gewoon even uit wat het echt zal kosten)?" Het gaat over keuzes maken: willen wij onze zuurverdiende centen uitgeven aan een professioneel opgenomen plaat? Die professionele opname zal volgens mij vaak het verschil kunnen maken tussen muziek die gewoon goed klinkt, of muziek die schitterend klinkt. En dat is een belangrijk verschil in een tijdperk waarin iedereen opnames kan maken.
Om te eindigen wil ik nog toevoegen dat je zelf ook veel kan doen om de kosten te drukken. Het gaat vooral over voorbereid zijn en afspraken maken. Ik heb al veel bands een EP van een nummer of vier weten opnemen op een halve dag. Dit kan alleen als je gerepeteerd hebt. Als je weet wat je wanneer moet spelen en hoe je wil dat het gaat klinken. Denk op voorhand na over de zanglijnen van de backing vocals en of je al dan niet op clicktrack wil spelen. Voorbereid zijn is écht de sleutel tot vlot kunnen werken. Verder is het gewoon genieten van het moment. Want in een studio opnemen is eigenlijk gewoon één van de leukste dingen die je als band kan doen. Dat bevestigen alle muzikanten keer op keer. Dus maak er gebruik van. De studio's bestaan en er werken alleen maar mensen die met hart en ziel elk soort genre muziek naar een hoger niveau zullen tillen.
